PW

dziennikaPrezentujemy Państwu tekst [1] najcenniejszego dla Biblioteki dokumentu z okresu sierpień-wrzesień 1944 r., zachowanego w Archiwum naszej instytucji. Są to zapisy dzienne prowadzone w czasie Powstania Warszawskiego w diariuszu Biblioteki Publicznej przez jej pracowników, p.o. dyrektora Leona Bykowskiego i kierowniczkę Działu Sztuki Janinę Peszyńską. "Dziennik ten, pisany na gorąco, w sposób zwięzły, prosty i bezpośredni - w toku rozgrywających się walk powstańczych, stanowi dużej wagi dokument zarówno w aspekcie akcji obrony polskich zbiorów, jak i tragicznych losów cywilnej ludności." - tak pisała o dzienniku w swoich wspomnieniach Elżbieta Skierkowska.

[1] Według publikacji: Po 65 latach... Nasze spojrzenie na Powstanie Warszawskie, oprac. G.M. Lewandowska, współpr. E. Tomczak, J. Jaszek-Bielecka. Warszawa : Biblioteka Publiczna Miasta Stołecznego Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego, 2009. Publikacja towarzysząca obchodom 65. rocznicy Powstania Warszawskiego zorganizowanym w Bibliotece Publicznej na Koszykowej.

 

12 08 441. Sytuacja bez zmian.

2. Przeprowadzono wizytację Wypożyczalni Nr 26 przy ul. Śniadeckich 8. Wszystko w porządku. Klucze zostawiłem u dozorcy.

3. Odwiedziłem Stempowskiego, M. Dąbrowską i Kołodziejskiego.[1]

4. Zaofiarowałem im schronienie się w Bibliotece.

5. Stempowski i Dąbrowska oddali dwie paczki depozytów do Biblioteki.

6. Miszke Ada[2] dała do kuchni kg 1,70 mąki i wzięto 1 puszkę konserw oraz 10 dkg margaryny.

7. Wizytacja żołnierzy AK w podziemiach Bki od strony ulicy i na parterze.

8. Uwięzienie szwagra Georgenson[3].

9. Uciekinierka Janczak Zofia (nr 25) odeszła dn. 12 8 44.

10. Wysłano pierwszy raport do pana Prezydenta[4] o stanie Biblioteki.

[1] Stanisław Stempowski (1870-1952), działacz społeczny i oświatowy, pisarz i tłumacz, przed wojną bibliotekarz w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych.

Maria Dąbrowska (1889-1965), pisarka.

Henryk Kołodziejski (1884-1953), działacz społeczny, publicysta, ekonomista, założyciel (1919) i dyrektor (1920-1939) Biblioteki Sejmowej.

[2] Ada Miszke, „daleka krewna i przyjaciółka Janiny Peszyńskiej, pozbawiona wskutek działań wojennych mieszkania schroniła się do Biblioteki z mężem ciężko chorym na serce. Dzielnie pomagała w zdobywaniu żywności dla uchodźców i dzieliła się z nimi swoimi zapasami”. Zapisy dzienne z okresu powstania… s. 428.

[3] Wanda Emilia Georgensohn (1894-?), główna księgowa Biblioteki w okresie międzywojennym i podczas wojny. Osoba pochodzenia niemieckiego, jej siostry i szwagier byli Reichsdeutschami.

[4] Marceli Porowski ps. „Sowa”, Okręgowy Delegat Rządu na m.st. Warszawę, komisaryczny prezydent Warszawy od 5 sierpnia 1944 r.

Początek strony