dziennikaPrezentujemy Państwu tekst [1] najcenniejszego dla Biblioteki dokumentu z okresu sierpień-wrzesień 1944 r., zachowanego w Archiwum naszej instytucji. Są to zapisy dzienne prowadzone w czasie Powstania Warszawskiego w diariuszu Biblioteki Publicznej przez jej pracowników, p.o. dyrektora Leona Bykowskiego i kierowniczkę Działu Sztuki Janinę Peszyńską. "Dziennik ten, pisany na gorąco, w sposób zwięzły, prosty i bezpośredni - w toku rozgrywających się walk powstańczych, stanowi dużej wagi dokument zarówno w aspekcie akcji obrony polskich zbiorów, jak i tragicznych losów cywilnej ludności." - tak pisała o dzienniku w swoich wspomnieniach Elżbieta Skierkowska.


[1] Według publikacji: Po 65 latach... Nasze spojrzenie na Powstanie Warszawskie, oprac. G.M. Lewandowska, współpr. E. Tomczak, J. Jaszek-Bielecka. Warszawa : Biblioteka Publiczna Miasta Stołecznego Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego, 2009. Publikacja towarzysząca obchodom 65. rocznicy Powstania Warszawskiego zorganizowanym w Bibliotece Publicznej na Koszykowej.

 

afisz05 08 441. Stan oblężenia trwa nadal.

2. Strzelanina nie ustaje.

3. Wydano z kooperatywy 2 kg mąki na kuchnię i 4 jajka.

4. Wzięto 15 świec dla: 1) Byk[owskiego], 2) Pendel[skiego], 3) Pesz[yńskiej], 4) Marosza[1] i 5) Kaliszewskiego.

5. Zabrano i rozdano zaśmierdziały serek [nieczytelne].

6. Od Pendelskich wypożyczono 2 razy po 3 kg starych kartofli.

7. O godz. 15-16 przybyła p. Morsztynkiewiczowa[2] z córką.

8. O godz. 20-22 zarekwirowano: 1) część pustych skrzyń, 2) ½ zapasu cegły, 3) 2 szyny[?], 5) [!] drzewo do opału[?], 6) zabrakowane żeberka i 7) żelazne kręgi (2) i 8) 1 bal do robienia barykady naprzeciwko Biblioteki.

9. Zatarg z dyżurnymi pod nr 28 i przechodzącą publiczność[!]. Zrobiono wieczorem barykady w poprzek Koszykowej przy Bibliotece.

10. Ustawiono dyżur w magazynach w związku z pożarem Gimn. Platerówny od godz. 22-24-25[!].

11. Ciągłe zatargi z Peszyńską o jej prowokacyjne gesty.

14. Przyszła Skierkowska — wydano Skierkowskiej 3 świece i 1 paczkę konserw na Skierk. [3] i Łasiewicką[4].


[1] Roch Marosz (1879-1946), dozorca Biblioteki Publicznej.

[2] Irena Morsztynkiewiczowa (1902-1986), przed wojną kierownik biblioteki Głównego Urzędu Statystycznego, do czasu upadku Powstania mieszkała wraz z matką w budynku Biblioteki na Koszykowej.

[3] Według relacji E. Skierkowskiej przyszła ona do Biblioteki ok. 15 sierpnia i nic nie pobierała z magazynu. E. Skierkowska, dz. cyt., s. 413; Zapisy dzienne z okresu powstania..., s. 425.

[4] Alina Łasiewicka (1906-1994), bibliotekarka, w Bibliotece Publicznej od 1930, pracownik Sekcji Bibliotek dla Dzieci, w czasie okupacji również Działu Zasadniczego Biblioteki. Więcej zob. E. Gruda, Alina Łasiewicka, w: Żyją w naszej pamięci…, s. 116-119.

 

Początek strony