dziennikaPrezentujemy Państwu tekst [1] najcenniejszego dla Biblioteki dokumentu z okresu sierpień-wrzesień 1944 r., zachowanego w Archiwum naszej instytucji. Są to zapisy dzienne prowadzone w czasie Powstania Warszawskiego w diariuszu Biblioteki Publicznej przez jej pracowników, p.o. dyrektora Leona Bykowskiego i kierowniczkę Działu Sztuki Janinę Peszyńską. "Dziennik ten, pisany na gorąco, w sposób zwięzły, prosty i bezpośredni - w toku rozgrywających się walk powstańczych, stanowi dużej wagi dokument zarówno w aspekcie akcji obrony polskich zbiorów, jak i tragicznych losów cywilnej ludności." - tak pisała o dzienniku w swoich wspomnieniach Elżbieta Skierkowska.


[1] Według publikacji: Po 65 latach... Nasze spojrzenie na Powstanie Warszawskie, oprac. G.M. Lewandowska, współpr. E. Tomczak, J. Jaszek-Bielecka. Warszawa : Biblioteka Publiczna Miasta Stołecznego Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego, 2009. Publikacja towarzysząca obchodom 65. rocznicy Powstania Warszawskiego zorganizowanym w Bibliotece Publicznej na Koszykowej.

 

bykowski leon smallLeon Bykowski (1895-1992), inżynier ekonomista, bibliotekarz, bibliolog, i bibliograf z przekonania Ukrainiec. W Bibliotece Publicznej od 1928, m.in. kierownik Działu Wpływów Książkowych, sekretarz i wykładowca Rocznej Szkoły Bibliotekarskiej, redaktor „Bibliotekarza”; odegrał dużą rolę w
intensywnym rozwoju Biblioteki przed wojną: faktycznie pełnił funkcję zastępcy dyr. Czerwijowskiego. Jednocześnie brał aktywny udział w życiu miejscowej ukraińskiej emigracji. Sprawa narodowości zaważyła zarówno na jego losach, jak i Biblioteki podczas okupacji i Powstania Warszawskiego. W listopadzie 1941 został zastępcą dyrektora Ryszarda Przelaskowskiego i wspomagał go w akcji obrony zbiorów. W grudniu 1942 objął funkcję p.o. dyrektora; kilkakrotnie składał wnioski do władz niemieckich o otwarcie, zamkniętej w sierpniu tego roku Biblioteki, bez pozytywnego skutku. W 1943 uratował cenniejsze książki z bibliotek szkolnych wyłączając je z transportów i kierując do Archiwum Miejskiego Warszawy. Zasługą jego było też ocalenie przed wywiezieniem w styczniu 1944 najcenniejszych zbiorów Muzeum Społecznego.

Początek strony